-
1 Generalsekretariat der FIFA
■ Administratives Organ der FIFA mit Sitz in Zürich, Schweiz, das unter der Leitung des FIFA-Generalsekretärs alle administrativen Geschäfte der FIFA erledigt.■ Administrative body of FIFA based in Zurich, Switzerland, which carries out all the administrative work of FIFA under the direction of the FIFA general secretary.German-english football dictionary > Generalsekretariat der FIFA
-
2 Capitol
* * *Capi·tol[AM ˈkæpət̬əl]n AM1. (hill)C\Capitol Hill Capitol Hillon C\Capitol Hill im amerikanischen Kongress2. (building)State C\Capitol Parlamentsgebäude nt, Kapitol nt* * *['kpɪtl]nKapitol nt* * *a) Antike: im alten Romb) Kongresshaus in Washington, auch einzelstaatliches Regierungsgebäude* * *Der Sitz des amerikanischen Congress auf dem Capitol Hill in Washington D.C* * *(US) n.Kapitol -e n. -
3 sjedište
Sitz m (-es, -e), Wohnort m (-[e]s, -e); s. vlade (saveza naroda) der Sitz der Regierung (des Völkerbundes) -
4 seat
1. noun1) (thing for sitting on) Sitzgelegenheit, die; (in vehicle, cinema, etc.) Sitz, der; (of toilet) [Klosett]brille, die (ugs.)have or take a seat — sich [hin]setzen; Platz nehmen (geh.)
3) (part of chair) Sitzfläche, dieby the seat of one's pants — (coll. fig.) nach Gefühl
5) (site) Sitz, der; (of disease also) Herd, der (Med.); (of learning) Stätte, die (geh.); (of trouble) Quelle, dieseat of the fire — Brandherd, der
2. transitive verbbe elected to a seat in Parliament — ins Parlament gewählt werden
1) (cause to sit) setzen; (accommodate at table etc.) unterbringen; (ask to sit) [Platzanweiser:] einen Platz anweisen (+ Dat.)2) (have seats for) Sitzplätze bieten (+ Dat.)the car seats five comfortably — in dem Auto haben fünf Personen bequem Platz
* * *[si:t] 1. noun1) (something for sitting on: Are there enough seats for everyone?) der Sitz2) (the part of a chair etc on which the body sits: This chair-seat is broken.) der Sitz3) ((the part of a garment covering) the buttocks: I've got a sore seat after all that horse riding; a hole in the seat of his trousers.) der Hosenboden4) (a place in which a person has a right to sit: two seats for the play; a seat in Parliament; a seat on the board of the company.) der Sitz5) (a place that is the centre of some activity etc: Universities are seats of learning.) der Platz2. verb1) (to cause to sit down: I seated him in the armchair.) setzen2) (to have seats for: Our table seats eight.) Sitzplätze haben•- academic.ru/65229/-seater">-seater- seating
- seat belt
- take a seat* * *[si:t]I. n1. (sitting place) [Sitz]platz m; (in a car) Sitz m; (in a bus, plane, train) Sitzplatz m; (in a theatre) Platz mis this \seat free/taken? ist dieser Platz frei/besetzt?back \seat Rücksitz mgarden \seat [Garten]bank fto book [or reserve] a \seat (for concert, film, play) eine Karte reservieren lassen; (on bus, train) einen Platz reservieren lassenplease take your \seat bitte nehmen Sie Platzhe was elected to a \seat on the local council er wurde in den Stadtrat gewählta \seat in Congress/Parliament/the Senate ein Sitz m im Kongress/Parlament/Senatmarginal/safe \seat knappes/sicheres Mandatto lose/win a \seat einen Sitz verlieren/gewinnento take one's \seat BRIT seinen Sitz [im Parlament] einnehmen\seat of government Regierungssitz mcountry \seat Landsitz mroyal \seat Residenz fto have a good \seat eine gute [Reit]haltung haben10.II. vt1. (provide seats)2. (seating capacity)to \seat 2500 room, stadium, theatre 2500 Menschen fassenhis car \seats five in seinem Auto haben fünf Leute Platz▪ to \seat sth etw einpassen* * *[siːt]1. n1) (= place to sit) (Sitz)platz m; (= actual piece of furniture) Sitz m; (usu pl = seating) Sitzgelegenheit fto have a front seat at the opera — in der Oper in den vorderen Reihen sitzen
an aircraft with 250 seats — ein Flugzeug mit 250 Plätzen or Sitzen
we haven't enough seats —
to lose one's seat — seinen Platz verlieren or loswerden (inf)
See:→ taketo fly by the seat of one's pants ( Aviat sl ) — mit dem Hintern fliegen (inf); (fig) immer seinem Riecher folgen
it's a seat-of-the-pants operation (inf) — es kommt dabei auf den richtigen Riecher an (inf)
3) (on committee, board of company) Sitz ma seat in Parliament — ein Sitz m im Parlament, ein Mandat nt
his seat is in Devon — sein Wahlkreis m ist in Devon
4) (= centre of government, commerce etc) Sitz m; (of fire, trouble) Herd m5) (= country seat, bishop's seat etc) Sitz mto lose one's seat — aus dem Sattel fallen
2. vt1) person etc setzenplease be seated — bitte, setzen Sie sich
2)(= have sitting room for)
the car/table/sofa seats 4 — im Auto/am Tisch/auf dem Sofa ist Platz für 4 Personenthe hall seats 900 — die Halle hat 900 Sitzplätze
3) (TECH: fix in place) einpassen3. vi(skirt etc = go baggy) ausbeulen, sich durchsitzen* * *seat [siːt]A s1. Sitz(gelegenheit) m(f), Sitzplatz m2. Bank f, Stuhl m, Sessel m3. (Stuhl-, Klosett- etc) Sitz m4. (Sitz)Platz m:take a seat Platz nehmen, sich setzen;take one’s seat seinen Platz einnehmen;take your seats, please bitte Platz nehmen!;5. Platz m, Sitz m (im Theater etc):6. (Thron-, Bischofs-, Präsidenten- etc) Sitz m (fig auch das Amt):crown and seat of France Krone und Thron von Frankreich7. Gesäß n, Sitzfläche f8. Hosenboden m10. TECH Auflage(fläche) f, Auflager nhave seat and vote Sitz und Stimme haben13. Wohn-, Familien-, Landsitz m14. fig Sitz m, Stätte f, Ort m, (Schau)Platz m:a seat of learning eine Stätte der Gelehrsamkeit;seat of war Kriegsschauplatz15. MED Sitz m, (Krankheits, auch Erdbeben) Herd m (auch fig)B v/tseat o.s. sich setzen oder niederlassen;be seated sitzen;the man seated next to me der Mann, der neben mir saß; mein Nebenmann;please be seated nehmen Sie bitte Platz!;remain seated sitzen bleiben, Platz behalten2. Sitzplätze bieten für, Platz bieten (dat):the hall seats 500 der Saal hat 500 Sitzplätze3. mit Sitzplätzen ausstatten, bestuhlen4. einen Stuhl mit einem (neuen) Sitz versehen5. einen (neuen) Hosenboden einsetzen in (akk)6. TECHa) auflegen, lagern ( beide:on auf dat)b) einpassen:seat a valve ein Ventil einschleifen7. a) jemanden auf den Thron erheben* * *1. noun1) (thing for sitting on) Sitzgelegenheit, die; (in vehicle, cinema, etc.) Sitz, der; (of toilet) [Klosett]brille, die (ugs.)have or take a seat — sich [hin]setzen; Platz nehmen (geh.)
3) (part of chair) Sitzfläche, dieby the seat of one's pants — (coll. fig.) nach Gefühl
5) (site) Sitz, der; (of disease also) Herd, der (Med.); (of learning) Stätte, die (geh.); (of trouble) Quelle, die2. transitive verbseat of the fire — Brandherd, der
1) (cause to sit) setzen; (accommodate at table etc.) unterbringen; (ask to sit) [Platzanweiser:] einen Platz anweisen (+ Dat.)2) (have seats for) Sitzplätze bieten (+ Dat.)* * *n.Platz ¨-e m.Sitz -e m.Sitzplatz m. -
5 fit
I noun1) Anfall, der2) (fig.) [plötzliche] Anwandlunghave or throw a fit — einen Anfall bekommen
[almost] have or throw a fit — (fig.) [fast] Zustände kriegen (ugs.)
II 1. adjectivesomebody/something has somebody in fits [of laughter] — jemand ruft dröhnendes Gelächter bei jemandem hervor
1) (suitable) geeignetfit to eat or to be eaten/for human consumption — essbar/zum Verzehr geeignet
2) (worthy) würdig; wert3) (right and proper) richtig4) (ready)2. nounfit for duty or service — dienstfähig od. -tauglich; see also academic.ru/27073/fiddle">fiddle 1. 1)
Passform, dieit is a good/bad fit — es sitzt od. passt gut/nicht gut
3. transitive verb,I can just get it in the suitcase, but it's a tight fit — (fig.) ich kriege es noch in den Koffer, aber nur gerade so (ugs.)
- tt-1) [Kleider:] passen (+ Dat.); [Schlüssel:] passen in (+ Akk.); [Deckel, Bezug:] passen auf (+ Akk.)2) anpassen [Kleidungsstück, Brille]3) (correspond to, suit) entsprechen (+ Dat.); (make correspond) abstimmen (to auf + Akk.); anpassen (to an + Akk.)4) (put into place) anbringen (to an + Dat. od. Akk.); einbauen [Motor, Ersatzteil]; einsetzen [Scheibe, Tür, Schloss]; (equip) ausstatten4. intransitive verb,fit well — [Kleidungsstück:] gut sitzen
Phrasal Verbs:- fit in- fit out* * *I 1. [fit] adjective1) (in good health: I am feeling very fit.) in Form2. noun(the right size or shape for a particular person, purpose etc: Your dress is a very good fit.) der Sitz3. verbpast tense, past participle fitted -)1) (to be the right size or shape (for someone or something): The coat fits (you) very well.) passen2) (to be suitable for: Her speech fitted the occasion.) passen für•- fitness- fitter
- fitting 4. noun1) (something, eg a piece of furniture, which is fixed, especially in a house etc: kitchen fittings.) die Einrichtung2) (the trying-on of a dress etc and altering to make it fit: I am having a fitting for my wedding-dress tomorrow.) die Anprobe•- fit in- fit out
- see/think fit II [fit] noun1) (a sudden attack of illness, especially epilepsy: She suffers from fits.) der Anfall2) (something which happens as suddenly as this: a fit of laughter/coughing.) der Ausbruch•* * *fit1[fɪt]nepileptic \fit epileptischer Anfallcoughing \fit Hustenanfall m4. (burst)\fit of laughter Lachkrampf mto get the audience in \fits das Publikum zum Lachen bringenin a \fit of generosity in einer Anwandlung von Großzügigkeit6.fit2[fɪt]I. adj<- tt->1. (suitable) geeignetthey served a meal \fit for a king sie trugen ein königliches Mahl aufto be \fit for human consumption zum Verzehr geeignet seinto be \fit for human habitation bewohnbar seinto be no \fit way to do sth kein geeigneter [o tauglicher] Weg sein, etw zu tunto be \fit to eat essbar [o genießbar] sein2. (qualified) geeignet3. (up to) fähigshe's not \fit for this responsibility sie ist dieser Verantwortung nicht gewachsento be \fit for military service/the tropics wehrdienst-/tropentauglich sein▪ to be [not] \fit to do sth nicht fähig [o in der Lage] sein, etw zu tunto be \fit to travel reisetauglich seinto be \fit to work arbeitsfähig sein4. (appropriate) angebrachtto do what one sees [or thinks] \fit tun, was man für richtig hält5. (worthy) würdigto be not \fit to be seen sich akk nicht sehen lassen können6. (ready, prepared) bereit▪ to be \fit to do sth nahe daran sein, etw zu tunto be \fit to drop zum Umfallen müde sein7. (healthy) fitto keep \fit sich akk fit halten9.▶ to be [as] \fit as a fiddle [or BRIT also flea] ( fam: merry) quietschvergnügt sein fam; (healthy) fit wie ein Turnschuh sein fambad/good/perfect \fit schlechter/guter/tadelloser Sitzthese shoes are a good \fit diese Schuhe passen gutIII. vthe should \fit the sales job perfectly er müsste die Verkäuferstelle perfekt ausfüllenthe punishment should always \fit the crime die Strafe sollte immer dem Vergehen angemessen seinthe key \fits the lock der Schlüssel passt ins Schlossthe description \fitted the criminal die Beschreibung passte auf den Täterto \fit sb's plans in jds Pläne passenhe had to \fit his plans to the circumstances er musste sich mit seinen Plänen nach den Gegebenheiten richten4. FASHION▪ to \fit sb jdm passen5. (mount)▪ to \fit sth etw montierento \fit a bulb eine Glühbirne einschrauben6. (shape as required)▪ to \fit sth etw anpassen7. (position as required)▪ to \fit sth etw einpassen8. (supply)9.▶ to \fit the bill seinen Zweck erfüllenIV. vito \fit like a glove wie angegossen passen [o sitzen]2. (accord) facts übereinstimmen, zusammenpassenhow do you \fit into all this? was für eine Rolle spielen Sie in dem Ganzen?4.* * *I [fɪt]1. adj (+er)1) (= suitable, suited for sth) geeignet; time, occasion günstigis this meat still fit to eat? — kann man dieses Fleisch noch essen?
she's not fit to be a mother — sie ist als Mutter völlig ungeeignet
2)(= deserving)
a man like that is not fit to have such a good wife — ein Mann wie er verdient so eine gute Frau nicht or ist eine so gute Frau nicht wertyou're not fit to be spoken to — du bist es nicht wert or verdienst es nicht, dass man sich mit dir unterhält
3) (= right and proper) richtig, angebrachtto see fit to do sth — es für richtig or angebracht halten, etw zu tun
he did not see fit to cooperate — er hat es nicht für nötig gehalten zu kooperieren
4) (in health) gesund; sportsman etc fit, in Formonly the fittest survive — nur die Geeignetsten überleben; (people) nur die Gesunden überleben; (in business etc) nur die Starken können sich halten
5)2. n(of clothes) Passform fit is a very good/bad fit — es sitzt or passt wie angegossen/nicht gut
it's a bit of a tight fit (clothes) — es ist etwas eng; (timing, parking) es geht gerade (noch)
3. vt1) (cover, sheet, nut etc) passen auf (+acc); (key etc) passen in (+acc); (clothes etc) passen (+dat)"one size fits all" — "Einheitsgröße"
3)4) (= put on, attach) anbringen (to an +dat); tyre, lock montieren, anbringen; double glazing einsetzen, anbringen; (= put in) einbauen (in in +acc); (= furnish, provide with) ausstattento fit a key in the lock — einen Schlüssel ins Schloss stecken
to fit a car with an alarm — eine Alarmanlage in ein Auto einbauen, ein Auto mit einer Alarmanlage ausstatten
4. vi1) (= be right size, shape dress etc, key) passen2) (= correspond) zusammenstimmen or -passenII Anfall mthere's still one piece of evidence that doesn't fit — da ist immer noch ein Indiz, das nicht dazupasst
fit of coughing/anger — Husten-/Wutanfall m
fit of remorse — Anwandlung f or Anfall m von Reue
he wrote this novel in fits and starts — er hat diesen Roman in mehreren Anläufen geschrieben
he'd have a fit (fig inf) — er würde (ja) einen Anfall kriegen (inf)
* * *fit1 [fıt]A adj (adv fitly)1. passend, geeignet2. geeignet, fähig, tauglich:fit for transport transportfähig;fit for work arbeits-, erwerbsfähig;fit to drink trinkbar;fit to eat ess-, genießbar;fit to drive fahrtüchtig;fit to fight (Boxen) kampffähig;I was fit to scream ich hätte schreien können;fit to kill umg wie verrückt;dressed fit to kill umg mächtig aufgedonnert;3. angemessen, angebracht:more than (is) fit über Gebühr4. schicklich, geziemend:it is not fit for us to do so es gehört sich oder ziemt sich nicht, dass wir dies tun5. würdig, wert:a dinner fit for a king ein königliches Mahl;not fit to be seen nicht vorzeigbar oder präsentabel6. a) gesundb) SPORT etc fit, (gut) in Form:B s1. a) Passform f, Sitz mb) passendes Kleidungsstück:it is a perfect fit es passt genau, es sitzt tadellos;it is a tight fit es sitzt stramm, fig es ist sehr knapp bemessen2. TECH Passung f, Sitz m:fine (coarse) fit Fein-(Grob)passung;sliding fit Gleitsitz3. Zusammenpassen n, Übereinstimmung fC v/twith mit)the key fits the lock der Schlüssel passt (ins Schloss);the description fits him, he fits the description die Beschreibung trifft auf ihn zu;the name fits him der Name passt zu ihm;fit the facts (mit den Tatsachen überein)stimmen;fit the occasion (Redew) dem Anlass entsprechend5. sich eignen für8. TECHa) einpassen, -bauen ( beide:into in akk)b) anbringen (to an dat)9. a) an jemandem Maß nehmenfit a coat on sb jemandem einen Mantel anpassenD v/i1. passen:a) die richtige Größe haben, sitzen (Kleidungsstück)b) angemessen seinc) sich eignen: I didn’t say you were a fool, but if the cap (bes US shoe) fits (wear it) aber wenn du meinst oder dich angesprochen fühlst(, bitte)fit2 [fıt] s1. MED Anfall m, Ausbruch m:fit of coughing Hustenanfall;fit of laughter Lachkrampf m;fit of perspiration Schweißausbruch;give sb a fit umga) jemandem einen Schock verpassen,b) jemanden auf die Palme bringen;fit of generosity Anwandlung von Großzügigkeit, Spendierlaune umg;a) stoß-, ruckweise,b) dann und wann, sporadisch;when the fit was on him wenn es ihn gepackt hattefit3 [fıt] s obs Fitte f, Liedabschnitt m* * *I noun1) Anfall, derfit of coughing — Hustenanfall, der
2) (fig.) [plötzliche] Anwandlunghave or throw a fit — einen Anfall bekommen
[almost] have or throw a fit — (fig.) [fast] Zustände kriegen (ugs.)
II 1. adjectivesomebody/something has somebody in fits [of laughter] — jemand ruft dröhnendes Gelächter bei jemandem hervor
1) (suitable) geeignetfit to eat or to be eaten/for human consumption — essbar/zum Verzehr geeignet
2) (worthy) würdig; wert3) (right and proper) richtigsee or think fit [to do something] — es für richtig od. angebracht halten[, etwas zu tun]
4) (ready)2. nounfit for duty or service — dienstfähig od. -tauglich; see also fiddle 1. 1)
Passform, dieit is a good/bad fit — es sitzt od. passt gut/nicht gut
3. transitive verb,I can just get it in the suitcase, but it's a tight fit — (fig.) ich kriege es noch in den Koffer, aber nur gerade so (ugs.)
- tt-1) [Kleider:] passen (+ Dat.); [Schlüssel:] passen in (+ Akk.); [Deckel, Bezug:] passen auf (+ Akk.)2) anpassen [Kleidungsstück, Brille]3) (correspond to, suit) entsprechen (+ Dat.); (make correspond) abstimmen (to auf + Akk.); anpassen (to an + Akk.)4) (put into place) anbringen (to an + Dat. od. Akk.); einbauen [Motor, Ersatzteil]; einsetzen [Scheibe, Tür, Schloss]; (equip) ausstatten4. intransitive verb,fit well — [Kleidungsstück:] gut sitzen
Phrasal Verbs:- fit in- fit out* * *adj.erledigt adj.geeignet adj.tauglich adj. n.Anfall -¨e m.Passung -en f.Sitz -e m. v.anprobieren v.montieren v.passen v. -
6 sedes
sēdēs, is, f. (sedeo), der Sitz, I) eig. u. übtr.: A) eig., der Stuhl, die Bank, der Thron usw., sedes honoris, sella curulis, Cic.: sedes regia, Liv., regalis, Augustin.: media inter deos, Plin. pan.: omnes in iis sedibus, quae erant sub platano, consedisse dicebat, Cic.: ad laevam eius capite velato sedem capere, Liv.: sedes ponere (setzen), Liv.: priores sedes (Ehrensitz) tenere, Hor.: in suis sedibus trucidari, Liv.: tibi concedo meas sedes (im Doppelsinn = meinen Sitz u. = meine Behausung), Cic. de div. 1, 104. – B) übtr.: a) der Sitz, Wohnsitz, die Wohnung, Behausung, der Aufenthalt, die Heimat, sceleratorum, Schelmensitz (in der Unterwelt), Cic.: ebenso scelerata, Ov.: sedes fundatur Veneri, Verg.: eam sibi domum sedemque deligere, Cic.: sedem certo loco domiciliorum causā constituere, Cic.: ad quaerendam sedem Alpes transgredi, Liv. – Plur., sedes sanctae penatium deorumque, Cic.: mediis in sedibus, Catull.: sedes discretae piorum, Hor.: Troiani, qui Aeneā duce sedibus incertis vagabantur, Sall.: aliud domicilium, alias sedes petere, Caes.: reverti in suas sedes regionesque, Caes.: non haerere in suis sedibus, Cic.: his sedibus sese continere, Caes.: in continentem sedes transferre, Liv.: sedes intrare silentum (der Stummen = der Toten in der Unterwelt), Ov. – Insbes., α) Standquartier der Soldaten, Veget. mil. 3, 4 in. Iustin. inst. 2, 11 pr. Cod. Theod. 6, 24, 2. Amm. 14, 2, 12 u.a. (u. dazu Lindenb.). – β) der Richterstuhl, die Gerichtsstelle, Cod. Iust. 3, 1, 14 u.a.: urbanae sedis apparitor, ibid. 12, 54, 2. – γ) Wohnplatz der Toten, Ruhestätte = Grab, ita Augustum in foro potius quam in campo Martis sede destinatā cremari vellent, Tac. ann. 1, 8: sedibus hunc refer ante suis et conde sepulchro, Verg. Aen. 6, 152 (u. so Verg. Aen. 6, 371): aeternam tibi sedem, Hermes, aramque dicavi, Anthol. Lat. 1284 M. – δ) die Behausung der Seele = der Leib, anima misera de sede volens exire, Ov. met. 11, 788: priore relictā sede, ibid. 15, 158 sq. – b) v. lebl. Subjj., der Sitz, Boden, Grund, die Grundfeste, der Platz, die Stätte, turrim convellimus altis sedibus, Verg.: mare totum a sedibus imis ruunt (venti), Verg.: ossa in suam sedem reponere, einrichten, Cels.: suis sedibus convulsa Roma, Cic., domus, Plin. ep.: montes moliri sede suā, Liv.: montem vellere sede, Sil. – sedes belli, Sitz, Schauplatz, Liv. u. Vell.: sedes orationis, Ruhepunkt, Quint.: neque verba sedem habere possunt, si etc., Cic. – II) meton., das Gesäß = der Hintere, Plin. 22, 61 u.a. Ps. Apul. herb. 87, 3. – / Nom. Sing. sedis, Liv. 9, 23, 1 H.: Genet. Plur. sedum (vgl. Prisc. 7, 7. Prob. inst. 92, 1 u. 97, 18 K. Consent. 356, 2 K.), Cic. Sest. 45; de lege agr. 2, 51 M. Liv. 5, 42, 1; sedium, Vell. 2, 109, 3: seedes geschr., Corp. inscr. Lat. 1, 1006 u. 1166.
-
7 sedes
sēdēs, is, f. (sedeo), der Sitz, I) eig. u. übtr.: A) eig., der Stuhl, die Bank, der Thron usw., sedes honoris, sella curulis, Cic.: sedes regia, Liv., regalis, Augustin.: media inter deos, Plin. pan.: omnes in iis sedibus, quae erant sub platano, consedisse dicebat, Cic.: ad laevam eius capite velato sedem capere, Liv.: sedes ponere (setzen), Liv.: priores sedes (Ehrensitz) tenere, Hor.: in suis sedibus trucidari, Liv.: tibi concedo meas sedes (im Doppelsinn = meinen Sitz u. = meine Behausung), Cic. de div. 1, 104. – B) übtr.: a) der Sitz, Wohnsitz, die Wohnung, Behausung, der Aufenthalt, die Heimat, sceleratorum, Schelmensitz (in der Unterwelt), Cic.: ebenso scelerata, Ov.: sedes fundatur Veneri, Verg.: eam sibi domum sedemque deligere, Cic.: sedem certo loco domiciliorum causā constituere, Cic.: ad quaerendam sedem Alpes transgredi, Liv. – Plur., sedes sanctae penatium deorumque, Cic.: mediis in sedibus, Catull.: sedes discretae piorum, Hor.: Troiani, qui Aeneā duce sedibus incertis vagabantur, Sall.: aliud domicilium, alias sedes petere, Caes.: reverti in suas sedes regionesque, Caes.: non haerere in suis sedibus, Cic.: his sedibus sese continere, Caes.: in continentem sedes transferre, Liv.: sedes intrare silentum (der Stummen = der Toten in der Unterwelt), Ov. – Insbes., α) Standquartier der Soldaten, Veget. mil. 3, 4 in. Iustin.————inst. 2, 11 pr. Cod. Theod. 6, 24, 2. Amm. 14, 2, 12 u.a. (u. dazu Lindenb.). – β) der Richterstuhl, die Gerichtsstelle, Cod. Iust. 3, 1, 14 u.a.: urbanae sedis apparitor, ibid. 12, 54, 2. – γ) Wohnplatz der Toten, Ruhestätte = Grab, ita Augustum in foro potius quam in campo Martis sede destinatā cremari vellent, Tac. ann. 1, 8: sedibus hunc refer ante suis et conde sepulchro, Verg. Aen. 6, 152 (u. so Verg. Aen. 6, 371): aeternam tibi sedem, Hermes, aramque dicavi, Anthol. Lat. 1284 M. – δ) die Behausung der Seele = der Leib, anima misera de sede volens exire, Ov. met. 11, 788: priore relictā sede, ibid. 15, 158 sq. – b) v. lebl. Subjj., der Sitz, Boden, Grund, die Grundfeste, der Platz, die Stätte, turrim convellimus altis sedibus, Verg.: mare totum a sedibus imis ruunt (venti), Verg.: ossa in suam sedem reponere, einrichten, Cels.: suis sedibus convulsa Roma, Cic., domus, Plin. ep.: montes moliri sede suā, Liv.: montem vellere sede, Sil. – sedes belli, Sitz, Schauplatz, Liv. u. Vell.: sedes orationis, Ruhepunkt, Quint.: neque verba sedem habere possunt, si etc., Cic. – II) meton., das Gesäß = der Hintere, Plin. 22, 61 u.a. Ps. Apul. herb. 87, 3. – ⇒ Nom. Sing. sedis, Liv. 9, 23, 1 H.: Genet. Plur. sedum (vgl. Prisc. 7, 7. Prob. inst. 92, 1 u. 97, 18 K. Consent. 356, 2 K.), Cic. Sest. 45; de lege agr. 2, 51 M. Liv. 5, 42, 1; sedium, Vell. 2, 109, 3: seedes geschr., Corp. inscr. Lat. 1, 1006 u. 1166. -
8 ἕδρα
ἕδρα, ἡ, = ἕδος, in Prosa das gebräuchlichere Wort; 1) Alles worauf man sitzt, Stuhl, Sessel, Bank, Il. 19, 77 Od. 3, 7 u. sonst; auch der Plag, wo man sitzt, τίειν τινὰ ἕδρᾳ, Einen durch einen Ehrenplatz auszeichnen, Il. 8, 161. 12, 311; τιμίαν ἕδραν ἔχειν Aesch. Eum. 817; τιμαῖς, δώροις, ἀρχαῖς, ἕδραις γεραίρειν τινα, Xen. Cyr. 8, 1, 39; ἕδρης εἴκειν τινί Phocyl. 208; der Thron, ἐκβαλεῖν ἕδρης Κρόνον Aesch. Prom. 201; ἕδραν ἔχειν, seinen Sitz haben, sitzen, ἐπ' ὀμφαλῷ Eum. 41; ἐκ τῆςδ' ἕδρας ἔξελϑε Soph. O. C. 36; ἐξ ἕδρας ἀνιστάναι, von seinem Sitz aufstehen heißen, Ai. 775; ἐκ τῆς ἕδρας ὠϑεῖν Plat. Tim. 79 b; übh. = Ort, ἡ τοῦ ἥπατος ἕδρα, der Sitz der Leher, 67 b. Bei den Aerzten der Sitz einer Krankheit. – Bes. in den Tempeln der Götter; χαλκόπεδος ϑεῶν ἕδρα Pind. I. 6, 44; ἐν ϑεῶν ἕδραις Aesch. Ag. 582 Suppl. 408, die 469 geradezu βωμοί heißen. – 2) Alles, worauf Etwas sitzt, ruht, Grundlage, Basis, Plut. Demetr. 21 u. a. Sp.; ἕδραν στρέφειν τινί, Einem die Grundlage entziehen, ihm ein Bein unterschlagen, Theophr. Char. 27. – 3) das Gefäß, der Hintere, Her. 2, 87; Hippocr. u. A. Auch der Nachtstuhl u. der Stuhlgang, Medic. – 4) das Sitzen, die Sitzung; Od. 3, 31. 8, 16; ἕδρας ϑοάζειν Soph. O. R. 2; ἕδραν ποιεῖν, Sitzung halten, Andoc. 1, 111; Dio Cass. oft von Senatssitzungen. – 5) das Zaudern, Verweilen, Her. 9, 41 Thuc. 5, 7; οὐχ ἕδρας ἔργον οὐδ' ἀμβολᾶς Bacchyl. bei Ath. XIV, 631 c; οὐχ ἕδρας ἀκμή Soph. Ai. 798; vgl. Eur. Or. 1241.
-
9 ἕδρα
ἕδρα, ἡ, = ἕδος, (1) alles worauf man sitzt, Stuhl, Sessel, Bank; auch der Platz, wo man sitzt, τίειν τινὰ ἕδρᾳ, einen durch einen Ehrenplatz auszeichnen; ἕδραν ἔχειν, seinen Sitz haben, sitzen; ἐξ ἕδρας ἀνιστάναι, von seinem Sitz aufstehen heißen; übh. = Ort, ἡ τοῦ ἥπατος ἕδρα, der Sitz der Leber. Bei den Ärzten der Sitz einer Krankheit. Bes. in den Tempeln der Götter. (2) Alles, worauf etwas sitzt, ruht, Grundlage, Basis; ἕδραν στρέφειν τινί, einem die Grundlage entziehen, ihm ein Bein unterschlagen. (3) das Gefäß, der Hintere. Auch der Nachtstuhl u. der Stuhlgang. (4) das Sitzen, die Sitzung; ἕδραν ποιεῖν, Sitzung halten. (5) das Zaudern, Verweilen -
10 καρδία
καρδία, ἡ, ion. καρδίη, poet. κραδία u. κραδίη, so bei Hom., der die Form καρδίη nur im Anfang des Verses hat, Il. 2, 452. 11, 12. 14, 152; vgl. κέαρ; – 1) das Herz; ἐν δέ τέ οἱ κραδίη μεγάλα στέρνοισι πατάσσει, schlägt in der Brust, Il. 13, 282, wie πηδᾷ Plat. Conv. 215 d; Ar. Nubb. 1391; ἔξω στήϑεος ἐκϑρώσκει Il. 10, 94; δόρυ δ' ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει 13, 442; ἀλέκτορος Aesch. Eum. 823; συός Luc. salt. 85. Häufig als Sitz der Gefühle und Leidenschaften, bes. der Furcht, ἔχων κραδίην ἐλάφοιο Il. 1, 225; ὀρχεῖται καρδία φόβῳ Aesch. Ch. 165, denn bei der Furcht schlägt der Puls schneller; Sitz des Muthes, ϑρασείᾳ πνέων καρδίᾳ Pind. P. 10, 44; ἐν μέν οἱ κραδίῃ ϑάρσος βάλε Il. 21, 547, ἐν δὲ σϑένος ὦρσεν ἑκάστῳ καρδίῃ 2, 452; des Zornes, οἰδαίνεται κραδίη χόλῳ Il. 9, 546; ὁπόταν τις καρδίᾳ κότον ἐνελάσῃ Pind. P. 8, 9; πάροιϑεν δὲ πρώρας δριμὺς ἧσται καρδίας ϑυμός Aesch. Ch. 386; καρδίᾳ ϑυμουμένῃ Soph. Ant. 1239; ἔπαυσε καρδίας χόλον Eur. Med. 245; τὸ ϑυμοειδὲς περὶ τὴν καρδίαν Tim. Locr. 100 a; der Freude, χαρᾷ ϑερμαινόμεσϑα καρδίαν Eur. El. 402; der Trauer, ἵξετ' ἄχος κραδίην Il. 23, 47, ἀναστεναχίζειν ἐκ κραδίης 10, 10, ἐν κραδίῃ μέγα πένϑος ἄεξε Od. 17, 489, ἄχος κραδίην καὶ ϑυμὸν ἵκανεν Il. 2, 171; auch ἐν δέ τέ οἱ κραδίῃ στένει ἦτορ, 20, 169; ἐντὸς δὲ καρδία στένει Aesch. Spt. 951; der Liebe, καρδίαν κατέσχετο ἔρωτι δεινῷ Eur. Hipp. 27; ἐκ τῆς καρδίας με φιλεῖς, liebst mich von Herzen, Ar. Nubb. 86, wie ἀπὸ καρδίας Theocr. 29, 4 u. N. T. ἐξ ὅλης καρδίας. Aber τὸ ἀπὸ καρδίας λέγειν ist = vom Herzen, von der Leber wegsprechen, Eur. I. A. 475, wie fr. bei Plut. de ad. et am. discr. 31. – Uebh. Neigung, Begierde, oft verbunden κραδίη καὶ ϑυμός με ἐποτρύνει, z. B. Il. 10, 220, u. κραδίη ϑυμός τε κελεύει. Dah. κλῦϑι μου πρόφρονι καρδίᾳ, mit wohlwollendem Herzen, Aesch. Suppl. 344; σιδηρέη Od. 4, 293, vgl. Il. 3, 60; τίνα οἴει καρδίαν ἔχειν, welche Gesinnung, Plat. Rep. VI, 492 c. – Aber auch der Sitz des Denkvermögens, διχϑὰ δὲ κραδίη μέμονε φρεσίν Il. 16, 435, κραδίη πόρφυρε Od. 4, 572, πολλὰ δέ οἱ κρ. προτιόσσετ' ὄλεϑρον 5, 389, ὡς ἄνοον κραδίην ἔχες Il. 21, 441; ἐν καρδίαις σοφίαν ἐμβάλλειν Pind. Ol. 13, 16; προφϑάσασα καρδίαν γλῶσσα Aesch. Ag. 999. – 2) der obere Magenmund, Theocr. 2, 49. – 3) das Mark der Pflanzen, Theophr., auch der Kern des Holzes. – 4) LXX. vrbdt καρδία ϑαλάσσης, die Tiefe.
-
11 καρδία
καρδία, ἡ, (1) das Herz; ἐν δέ τέ οἱ κραδίη μεγάλα στέρνοισι πατάσσει, schlägt in der Brust. Häufig als Sitz der Gefühle und Leidenschaften, bes. der Furcht; ὀρχεῖται καρδία φόβῳ, denn bei der Furcht schlägt der Puls schneller; Sitz des Mutes, des Zornes, der Freude, der Trauer, der Liebe; ἐκ τῆς καρδίας με φιλεῖς, liebst mich von Herzen. Aber τὸ ἀπὸ καρδίας λέγειν ist = vom Herzen, von der Leber wegsprechen. Übh. Neigung, Begierde. Dah. κλῦϑι μου πρόφρονι καρδίᾳ, mit wohlwollendem Herzen; τίνα οἴει καρδίαν ἔχειν, welche Gesinnung. Aber auch der Sitz des Denkvermögens. (2) der obere Magenmund. (3) das Mark der Pflanzen, auch der Kern des Holzes. (4) καρδία ϑαλάσσης, die Tiefe -
12 domus
domus, Genet. domūs u. (doch klass. nur als Lokativ) domi, f. (altind. dáma-h, griech. δόμος), das Haus, I) eig. u. übtr.: A) eig., das Haus (als Wohnung, Heimat u. Sitz der Familie, sowie aedes als Gebäude. Im Gegensatze zur insula bezeichnet domus einen Palast, der mehrere zusammenhängende Gebäude umfaßt, aus Vor-, Mittel- u. Nebengebäuden besteht u. hinter sich gewöhnlich noch einen Lustgarten [viridarium] hat), domus et insulae, Tac.: dominus domus, Vulg.: domus meretricia, Ter.: urbana, Stadtgebäude, Vitr.: domus (Plur.) privatorum, Plin. ep.: domum aedificare, Cic.: alqm tecto et domo invitare, Cic. – intra domum, innerhalb des Hauses (Ggstz. foris), Sen. – in domum alcis, in das Haus jmds. (als Gebäude), Cic. u.a.: in domo alcis, in jmds. Hause, Nep. u.a.: ex domo, aus seinem Hause, Liv. -dah. a) adverbial, domi (alt domui), im Hause, zu Hause (Ggstz. foris), Komik., Cic. u.a. (so domi [sc. esse] cupio, Plaut. Bacch. 278 u. trin. 841): intus domique, im Innern der Häuser, Cic.: domi et foris, Plaut.: domi forisque, Suet.: domi meae (tuae, suae, nostrae) od. meae (tuae, suae, nostrae) domi, in meinem usw. Hause, zu Hause bei mir usw., Komik., Cic. u.a.: ebenso alienae domi (domui), in einer fremden Wohnung, Cic.: domi Caesaris, im H. des C., Cic. Vgl. Klotz Cic. Tusc. 1, 51 u. 96. Haase zu Reisigs Vorl. A. 560. – domum, nach Hause, ins Haus, in die Wohnung (Behausung), Cic. u.a.: so auch domum meam, suam u. dgl., Cic. u.a.: u. im Plur., alius alium domos suas invitant, Sall.: u. suas domos, Liv. (vgl. oben in domum alcis). – domo, aus dem Hause, von Hause, Komik., Cic. u.a.; zu Hause, Varro u.a. (vgl. oben in domo alcis). – b) in der Umgangssprache, domi parta dignatio, selbst erworbene, Tac.: bonae domi artes, seine guten Eigenschaften daheim, d.i. seine persönlichen g.E. (Rechtsgelehrsamkeit), Tac.: domi habeo, domi est mihi, ich habe es selbst genug, im Überfluß, bin im Besitze (brauche es also nicht zu erwarten, od. von andern zu hören, zu bekommen od. zu lernen), Ter. u. Cic. (vgl. Ruhnken Ter. adelph. 3, 3, 59). – so auch cuius domi nascuntur, der du es von selbst (ohne fremde Belehrung) verstehst, Cic.: hi enim Basso domi nascuntur, Tac. dial.: domum abducere alqm, jmd. an sich ziehen, einem andern abspenstig machen (vgl. unser: jmd. ins Haus schlachten), Cic.: domo afferre, wohlvorbereitet auf eine Rede (von Haus) kommen, Quint.: domo doctus, selbst klug genug, Plaut.: experior domo, d.i. an mir selbst, Plaut.: reddere domo u. domo pecuniam solvere, aus eigenen Mitteln, aus seinem Beutel, Plaut. Vgl. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 194 (193). Spengel Plaut. truc. 2, 5, 7. – B) übtr., die Wohnung, der Aufenthalt übh., der Vögel, Verg.: cornea, die Schale der Schildkröte, Phaedr.: marmorea, Grabmal, Tibull.: v. Labyrinth, Verg.: vom Wohnsitz der Götter, Verg. u. Ov.; der Schatten in der Unterwelt, Verg.: der Sitz, die Stellung eines Gestirns am Himmel, Censor. fr. 3, 9. – II) meton.: A) das Haus = 1) die Hausgenossenschaft, Familie, das Geschlecht, Cic. u.a. – 2) übtr., die philos. Schule, Sekte (vgl. Gronov Sen. de ben. 5, 15, 3), Cic. u.a.: Socratica, Hor. – B) das Haus = das Hauswesen, der Hausstand, domus ea, quae ratione regitur, Cic.: domus officia exsequi, das H. besorgen (v. der Hausfrau), Tac. – C) das Haus, die Heimat, das Vaterland, die Vaterstadt u. dgl., domi splendidus, daheim, im Vaterlande, Cic.: domi nobilis, Inscr.: Vitellius domo Nuceriā, Suet.: foris bella, domi seditiones, Liv.: parva sunt foris arma, nisi est consilium domi, Cic.: optime de re publica meritus domi forisque, Inscr.: unde domo quisque sit quaere, Sen.: proficisci domo, Liv.: ab domo abesse, Liv.: ab domo venire, Liv.: accire ab domo novos milites, Liv.: classis, quā advecti ab domo fuerant, Liv. – dah. domi militiaeque, im Krieg u. Frieden, Cic. u.a.: so auch militiae et domi, Ter. u. Sall., et domi et militiae, Cic.: domique militiaeque, Liv., domi bellique, Sall., belli domique, Liv., domi vel belli, Cic., bello domique, domi belloque, Liv.: nec domi nec militiae, Enn.: ne infelicior domi quam militiae esset, Liv.: vgl. noster populus in pace et domi imperat, Cic. – / Im Sing. Nom. u. Vok. regelm. domus; Akk. regelm. domum; Genet. archaist. domi = des Hauses (klass. nur = zu Hause, s. oben); ebenso archaist. domuis (Varro sat. Men. 522. Nigid. bei Gell. 4, 16, 1) u. domos, August. bei Suet. Aug. 87, 2. Mar. Victor, art. gr. 1, 4, 6, p. 9, 4 K., u. domuus, Corp. inscr. Lat. 2, 12*. Plin. 34, 84 D., u. domui = zu Hause ( Cic. Tusc. 1, 51; de off. 3, 99. Tac. ann. 16, 26), klass. domus: Dat. archaist. domo (Corp. inscr. Lat. 3, 6463. Cato r.r. 134, 2. Hor. ep. 1, 10, 13) u. domu (Corp. inscr. Lat. 3, 231 u. 5, 1220), klass. domui: Abl. gew. domo, doch auch domu (selbst bei Cic., zB. Verr. 5, 128 u. Phil. 2, 45; vgl. Quint. 1, 6, 5). Im Plur. Nom. regelm. domus: Akk. domus u. (vorherrschend) domos: Genet. domuum u. domorum (selten domûm, Arnob. 3, 41 R.): Dat. u. Abl. domibus, Vgl. übh. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 771 ff. u. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 227.
-
13 domus
domus, Genet. domūs u. (doch klass. nur als Lokativ) domi, f. (altind. dáma-h, griech. δόμος), das Haus, I) eig. u. übtr.: A) eig., das Haus (als Wohnung, Heimat u. Sitz der Familie, sowie aedes als Gebäude. Im Gegensatze zur insula bezeichnet domus einen Palast, der mehrere zusammenhängende Gebäude umfaßt, aus Vor-, Mittel- u. Nebengebäuden besteht u. hinter sich gewöhnlich noch einen Lustgarten [viridarium] hat), domus et insulae, Tac.: dominus domus, Vulg.: domus meretricia, Ter.: urbana, Stadtgebäude, Vitr.: domus (Plur.) privatorum, Plin. ep.: domum aedificare, Cic.: alqm tecto et domo invitare, Cic. – intra domum, innerhalb des Hauses (Ggstz. foris), Sen. – in domum alcis, in das Haus jmds. (als Gebäude), Cic. u.a.: in domo alcis, in jmds. Hause, Nep. u.a.: ex domo, aus seinem Hause, Liv. -dah. a) adverbial, domi (alt domui), im Hause, zu Hause (Ggstz. foris), Komik., Cic. u.a. (so domi [sc. esse] cupio, Plaut. Bacch. 278 u. trin. 841): intus domique, im Innern der Häuser, Cic.: domi et foris, Plaut.: domi forisque, Suet.: domi meae (tuae, suae, nostrae) od. meae (tuae, suae, nostrae) domi, in meinem usw. Hause, zu Hause bei mir usw., Komik., Cic. u.a.: ebenso alienae domi (domui), in einer fremden Wohnung, Cic.: domi Caesaris, im H. des C., Cic. Vgl. Klotz Cic. Tusc. 1, 51 u. 96. Haase zu————Reisigs Vorl. A. 560. – domum, nach Hause, ins Haus, in die Wohnung (Behausung), Cic. u.a.: so auch domum meam, suam u. dgl., Cic. u.a.: u. im Plur., alius alium domos suas invitant, Sall.: u. suas domos, Liv. (vgl. oben in domum alcis). – domo, aus dem Hause, von Hause, Komik., Cic. u.a.; zu Hause, Varro u.a. (vgl. oben in domo alcis). – b) in der Umgangssprache, domi parta dignatio, selbst erworbene, Tac.: bonae domi artes, seine guten Eigenschaften daheim, d.i. seine persönlichen g.E. (Rechtsgelehrsamkeit), Tac.: domi habeo, domi est mihi, ich habe es selbst genug, im Überfluß, bin im Besitze (brauche es also nicht zu erwarten, od. von andern zu hören, zu bekommen od. zu lernen), Ter. u. Cic. (vgl. Ruhnken Ter. adelph. 3, 3, 59). – so auch cuius domi nascuntur, der du es von selbst (ohne fremde Belehrung) verstehst, Cic.: hi enim Basso domi nascuntur, Tac. dial.: domum abducere alqm, jmd. an sich ziehen, einem andern abspenstig machen (vgl. unser: jmd. ins Haus schlachten), Cic.: domo afferre, wohlvorbereitet auf eine Rede (von Haus) kommen, Quint.: domo doctus, selbst klug genug, Plaut.: experior domo, d.i. an mir selbst, Plaut.: reddere domo u. domo pecuniam solvere, aus eigenen Mitteln, aus seinem Beutel, Plaut. Vgl. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 194 (193). Spengel Plaut. truc. 2, 5, 7. – B) übtr., die Wohnung, der Aufenthalt————übh., der Vögel, Verg.: cornea, die Schale der Schildkröte, Phaedr.: marmorea, Grabmal, Tibull.: v. Labyrinth, Verg.: vom Wohnsitz der Götter, Verg. u. Ov.; der Schatten in der Unterwelt, Verg.: der Sitz, die Stellung eines Gestirns am Himmel, Censor. fr. 3, 9. – II) meton.: A) das Haus = 1) die Hausgenossenschaft, Familie, das Geschlecht, Cic. u.a. – 2) übtr., die philos. Schule, Sekte (vgl. Gronov Sen. de ben. 5, 15, 3), Cic. u.a.: Socratica, Hor. – B) das Haus = das Hauswesen, der Hausstand, domus ea, quae ratione regitur, Cic.: domus officia exsequi, das H. besorgen (v. der Hausfrau), Tac. – C) das Haus, die Heimat, das Vaterland, die Vaterstadt u. dgl., domi splendidus, daheim, im Vaterlande, Cic.: domi nobilis, Inscr.: Vitellius domo Nuceriā, Suet.: foris bella, domi seditiones, Liv.: parva sunt foris arma, nisi est consilium domi, Cic.: optime de re publica meritus domi forisque, Inscr.: unde domo quisque sit quaere, Sen.: proficisci domo, Liv.: ab domo abesse, Liv.: ab domo venire, Liv.: accire ab domo novos milites, Liv.: classis, quā advecti ab domo fuerant, Liv. – dah. domi militiaeque, im Krieg u. Frieden, Cic. u.a.: so auch militiae et domi, Ter. u. Sall., et domi et militiae, Cic.: domique militiaeque, Liv., domi bellique, Sall., belli domique, Liv., domi vel belli, Cic., bello domique, domi belloque, Liv.: nec domi nec militiae, Enn.: ne infelicior domi quam mili-————tiae esset, Liv.: vgl. noster populus in pace et domi imperat, Cic. – ⇒ Im Sing. Nom. u. Vok. regelm. domus; Akk. regelm. domum; Genet. archaist. domi = des Hauses (klass. nur = zu Hause, s. oben); ebenso archaist. domuis (Varro sat. Men. 522. Nigid. bei Gell. 4, 16, 1) u. domos, August. bei Suet. Aug. 87, 2. Mar. Victor, art. gr. 1, 4, 6, p. 9, 4 K., u. domuus, Corp. inscr. Lat. 2, 12*. Plin. 34, 84 D., u. domui = zu Hause ( Cic. Tusc. 1, 51; de off. 3, 99. Tac. ann. 16, 26), klass. domus: Dat. archaist. domo (Corp. inscr. Lat. 3, 6463. Cato r.r. 134, 2. Hor. ep. 1, 10, 13) u. domu (Corp. inscr. Lat. 3, 231 u. 5, 1220), klass. domui: Abl. gew. domo, doch auch domu (selbst bei Cic., zB. Verr. 5, 128 u. Phil. 2, 45; vgl. Quint. 1, 6, 5). Im Plur. Nom. regelm. domus: Akk. domus u. (vorherrschend) domos: Genet. domuum u. domorum (selten domûm, Arnob. 3, 41 R.): Dat. u. Abl. domibus, Vgl. übh. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 771 ff. u. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 227. -
14 φρήν
φρήν, ἡ, dor. φράν, gen. φρενός, plur. φρένες, – 1) bei den ältesten Schriftstellern das Zwerchfell, das Herz und Lunge von den übrigen Eingeweiden absondert, gew. im plur.; Hippocr.; bei Sp. διάφραγμα, vgl. Plat. Tim. 70 a τὰς φρένας διάφραγμα εἰς τὸ μέσον αὐτῶν τιϑέντες; Arist. H. A. 1, 17 gen. an. 2, 6; im eigtl. Sinne ἔβαλ', ἔνϑ' ἄρα τε φρένες ἔρχαται ἀμφ' ἀδινὸν κῆρ Il. 16, 481, vgl. 503; ὅϑι φρένες ἧπαρ ἔχουσιν Od. 9, 301; so auch noch ἀνεστενάχιζ' Ἀγαμέμνων νειόϑεν ἐκ κραδίης· τρομέοντο δέ οἱ φρένες ἐντός Il. 10, 10. So auch einzeln bei Folgenden: Αἴας ἔπαξε διὰ φρενῶν ξίφος Pind. N. 7, 26, er stieß sich das Schwert durch die Brust; κραδία δὲ φόβῳ φρένα λακτίζει Aesch. Prom. 883; φρένας γὰρ εἰς αὐτὰς τυπείς 361; ἔτυψεν ὑπὸ φρένας, ὑπὸ λοβόν Eum. 153; ὁρῶμεν αὐτὴν πλευρὰν ὑφ' ἦπαρ καὶ φρένας πεπληγμένην Soph. Trach. 927. – Weil man aber das Zwerchfell als den Sitz aller geistigen Regungen und Fähigkeiten zu betrachten gewohnt war, als das rein körperliche Princip des geistigen Lebens (s. Nägelsbach homerische Theologie p. 334 ff.; das seelische Princip des geistigen Lebens, die geistige Seele ist ϑυμός, dessen Träger ebenfalls die φρένες sind, ἐς φρένα ϑυμὸς ἀγέρϑη Od. 5, 458, der Geist, Muth sammelte sich wieder in der Seele, ἐν φρεσὶ ϑυμός 8, 202. 13, 282. 487. 24, 321, dah. oft κατὰ φρένα καὶ κατὰ ϑυμόν [vgl. ϑυμός], auch ἐν φρεσὶν ἦτορ, κραδίη, Il. 16, 242. 435) – 2) die Seele, der Geist, Sinn, das Gemüth, übh. das Empfindungs-, Denk- u. Willensvermögen, oder wie auch wir es sinnlich bezeichnen, das Herz, der Sitz oder das Organ von μένος, νοῠς, μῆτις, βο υλή; dah. μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφιμέλαιναι πίμπλαντο Il. 1, 103 Od. 4, 661, wo das Beiwort noch die sinnliche Auffassung verräth; μένος ἐν φρεσὶ τιϑέναι Il. 21, 145 Od. 1, 89. Von allen Gemüthsaffectionen: Freude und Trauer, ὁ δὲ φρένα τέρπετ' ἀκούων, er ergötzte sein Herz, er freu'te sich in seinem Herzen, Il. 1, 474, wie τὸν δ' εὗρον φρένα τερπόμενον φόρμιγγι 9, 186; ἔνϑ' ὁρόων φρένα τέρψομαι 20, 23; γόῳ φρένα τέρπομαι Od. 4, 102; πάντες ἐτέρφϑησαν φρέν' ἀέϑλοις 8, 131; so auch γεγήϑει δὲ φρένα Νηλεύς Il. 11, 683, wie Od. 7, 106; τὴν δ' ἄχος ἕλε φρένα 19, 471, vgl. Il. 19, 125; von der Furcht, τρομέουσι δέ τε φρένα ναῦται δειδιότες 15, 627; νῦν δ' αἰνῶς δείδοικα κατὰ φρένα 1, 555; τῶν δὲ φρένες ἐπτοίηϑεν Od. 22, 298; vom Zorn, κεχολῶσϑαι ἐνὶ φρεσίν Il. 16, 61, wie ἀλλὰ μάλ' οὐκ Ἀχιλῆϊ χόλος φρεσίν 2, 241; von der Liebe, οὐ γὰρ πώποτέ μ' ὧδε ἔρως φρένας ἀμφεκάλυψεν 3, 442; u. noch sinnlicher, vom Hunger, σίτου τε γλυκεροῖο περὶ φρένας ἵμερος αἱρεῖ 11, 89. – Vom Wissen: οὐδὲ τὸ οἶδε κατὰ φρένα Il. 5, 406; ὁ ἔγνω ᾗσιν ἐνὶ φρεσίν 1, 333. 16, 530; εὖ γὰρ δὴ τόδε ἴδμεν ἐνὶ φρεσίν 2, 301; εἰ γὰρ ἐγὼ τάδε ᾔδε' ἐνὶ φρεσὶ πευκαλίμῃσιν 8, 366; ἀλλὰ σὺ μή τοι ταῦτα νόει φρεσί 9, 600, wie αὐτὸς σὺ μετὰ φρεσὶ σῇσι νόησον 20, 310; φράζεσϑον ἐν φρεσὶν ὑμετέρῃσιν 20, 116, u. öfter; νήπιοι· ἐκ γάρ σφεων φρένας εἵλετο Παλλάς 18, 311; so 19, 137 u. oft; u. ähnlich ἐκ δέ οἱ ἡνίοχος πλήγη φρένας, ἃς πάρος εἶχεν, 13, 394, vgl. 16, 403; εἰ δή ῥα τότε βλάπτε φρένας εὐρύοπα Ζεὺς ἡμετέρας 15, 724; ἐπεὶ φρένας ἄασεν οἶνος Od. 21, 297; dah. φρένας ἠλέ, Thörichter du am Geist, Il. 15, 128 Od. 2, 243. – Oefter im Ggstz gegen die körperliche Schönheit, οὐ ἕϑεν ἐστὶ χερείων, οὐ δέμας, οὐδὲ φυήν, οὔτ' ἂρ φρένας, οὔτε τι ἔργα Il. 1, 115; οὔ τοι δευόμενον, οὔτ' ἂρ φρένας, οὔτε τι εἶδος Od. 4, 264; so 8, 168 u. öfter. – Von der Entschließung, vom Willen, κακὰ δὲ φρεσὶ μήδετο ἔργα Il. 23, 176; μετὰ φρεσὶ μερμήριξα Od. 10, 438; auch ἐν φρεσὶ ποιεῖν Il. 13, 55; τῷ γὰρ ἐπὶ φρεσὶ ϑῆκε ϑεά, gab ihm den Gedanken, Entschluß ein, 1, 55, u. oft so, wie μετὰ φρεσὶ βάλλεσϑαί τι, Etwas überlegen, an Etwas denken, 9, 434. 14, 264 u. sonst; ἐν φρεσὶ ϑέσϑαι τι, Etwas überlegen, sich zu Herzen nehmen, 13, 121; σὺ σῇσιν ἔχε φρεσίν, behalte es im Herzen, 2, 33. – Von der Gesinnung, οὐδὲ Διὸς πεῖϑε φρένα Il. 12, 173; Διὸς ἐτράπετο φρήν· Ἑκτορέοις ἄρα μᾶλλον ἐπὶ φρένα ϑῆχ' ἱεροῖσιν 10, 45; ὁπλοτέρων ἀνδρῶν φρέ-νες ἠερέϑονται 3, 108; ἀκεσταί τοι φρένες ἐσϑλῶν 13, 115; στρεπταὶ μέν τε φρένες ἐσϑλῶν 15, 203; ᾧ οὔτ' ἂρ φρένες εἰσὶν ἐναίσιμοι, οὔτε νόημα γναμπτόν 24, 40, vgl. Od. 18, 215, u. öfter; u. geradezu wird ein menschliches Gefühl abgesprochen, ἐπεὶ οὔ οἱ ἔνι φρένες, οὐδ' ἠβαιαί Il. 14, 141; vgl. noch οὐκ ἄρα σοί γ' ἐπὶ εἴδεϊ καὶ φρένες ἦσαν Od. 17, 454; αἰδόμενος σῇσι φρεσί, dich scheuend in deinem Herzen, Iliad. 10, 237, wie εἰ δέ τινα φρεσὶν ᾑσι ϑεοπροπίην ἀλεείνει 11, 794; ὅ τι φρεσὶ σῇσι μενοινᾷς, was du in deinem Herzen dir vornimmst, Il. 14, 221. – Es geht beim Verbrennen des Todten mit der Vernichtung der φρένες auch der Geist unter, so daß es von den Schatten der Unterwelt heißt ψυχὴ καὶ εἴδωλον· ἀτὰρ φρένες οὐκ ἔνι πάμπαν, Il. 23, 104; nur Tiresias hat noch die φρένες, Τειρεσίου φρένες ἔμπεδοί εἰσιν Od. 10, 493; wenn aber die andern Schatten Blut trinken, erhalten auch sie das Bewußtsein wieder. – Auch den Thieren werden φρένες zugeschrieben, wenn ihnen Eigenschaften beigelegt werden, die den Thätigkeiten des menschlichen Geistes analog sind; so νεβροί, οὐδ' ἄρα τίς σφι μετὰ φρεσὶ γίγνεται ἀλκή, sie haben keinen Muth im Herzen, Il. 4, 245; λύκοι ἃς ὠμοφάγοι, τοῖσίν τε περὶ φρεσὶν ἄσπετος ἀλκή 16, 156; vom Löwen, τοῦ δ' ἐν φρεσὶν ἄλκιμον ἦτορ παχνοῦται 17, 111. – So auch bei Pind. u. Tragg., doch mehr geistig zu nehmen; φρενὶ ὀρϑᾷ, ἐλευϑέρᾳ, mit richtigem, freiem Sinne, Pind. Ol. 8, 24 P. 2, 57; ἔραται φρενί N. 10, 29; κουφότεραι φρένες ἀπειράτων Ol. 8, 61; φρὴν βουλαῖσι πράσσει N. 1, 27; κεχείμανται φόβῳ φρένες P. 9, 33; φρενῶν ταραχαί, von den Leidenschaften, namentlich dem Zorn, Gl. 7, 30; ἔξω φρενῶν 7, 47; σύνεσιν φρενῶν N. 7, 60; μαινομέναις φρεσίν P. 2, 26; κατέχει φρεσὶ νόον I. 3, 2; δαιμόνων ϑέλγει φρένας P. 1, 12; ἔρως ὑπέκνισε φρένας 10, 60; ἀμφικρέμανται φρένας ἐλπίδες I. 2, 43; μαινομένᾳ φρενί Aesch. Spt. 466; βαϑεῖαν ἄλοκα διὰ φρενὸς καρπούμενος 575; auch δακρυχέων ἐκ φρενός 902; ὡς πόλλ' ἀμαυρᾶς ἐκ φρενός μ' ἀναστένειν Ag. 532; μένει τὸ ϑεῖον δουλίᾳ περ ἐν φρενί 1054; φρενὸς ἐκ φιλίας τί ποτ' εἴπω 1496, wie λέξω τὸν ἐκ φρενὸς λόγον Ch. 105, das aus dem Herzen kommende Wort (s. nachher Soph.); ἐμὴν ἤλγυνεν ἐν στέρνοις φρένα 755; στυγεῖν μιᾷ φρενί Eum. 491; Διὸς γὰρ δυςπαραίτητοι φρένες Prom. 34; ἔννους ἔϑηκα καὶ φρενῶν ἐπηβόλους 442; τοία κακῶν ἔκπληξις ἐκφοβεῖ φρένας Pers. 598; φρένες γὰρ αὐτοῦ ϑυμὸν οἰακοστρόφουν 753; χαρᾷ δὲ μὴ 'κπλαγῇς φρένας Ch. 231; φόβος μ' ἔχει φρένας Suppl. 374; οὐ γάρ ποτ' εὔνουν τὴν ἐμὴν κτήσει φρένα Soph. Phil. 1205; ἐκτέταμαι φοβερὰν φρένα O. R. 153; ψυχῆς πλάνημα κἀνακίνησις φρενῶν 727; ἵλεῳ φρενὶ κατεύχετο Trach. 761; οὐδεὶς ἐρεῖ ποτ', ὡς ὑπόβλητον λόγον ἔλεξας, ἀλλὰ τῆς σαυτοῦ φρενός Ai. 477; σιγᾶν κελεύω, μηδ' ἀφεστάναι φρενῶν, und nicht unaufmerksam zu sein, Phil. 853; ποῖ φρενῶν ἔλϑω; was soll ich denken? O. C. 311; ταράσσομαι φρένας Ant. 1082; ἐπήβολος φρενῶν, des Verstandes mächtig, 488; τρομερὰν φρέν' ἔχω Eur. Phoen. 1291; οὐκέτι καϑαρὰν ἔχω φρένα Hipp. 1121; δέχεσϑαι τοὺς ξένους εὐπροςηγόρῳ φρενί Alc. 778, u. oft; φρένας ἔχων καὶ νοῦν Ar. Ran. 535; φρένες δειναὶ ϑεῶν Av. 1238. – In Prosa, doch selten: ἐν φρενὶ λαβόντες τὸν λόγον, zu Herzen nehmend, Her. 9, 10; τῷ σώματι συναύξονται καὶ αἱ φρένες 3, 134; φρενῶν εἰς τὰ ἐμεωυτοῦ πρῶτα οὔκω ἀνήκω 7, 13; ἡ δὲ φρὴν οὐκ ἀνέλεγκτος Plat. Theaet. 154 d; πάντα τὰ τῶν φρενῶν ἐξητακότες ibid.; συμφορὰ τῶν φρενῶν Andoc. 2, 7, Wahnsinn; νοῦ καὶ φρενῶν ἀγαϑῶν καὶ προνοίας Dem. 25, 33; Plut.
-
15 φρήν
φρήν, ἡ, (1) das Zwerchfell, das Herz und Lunge von den übrigen Eingeweiden absondert; Αἴας ἔπαξε διὰ φρενῶν ξίφος, er stieß sich das Schwert durch die Brust. Weil man aber das Zwerchfell als den Sitz aller geistigen Regungen und Fähigkeiten zu betrachten gewohnt war, als das rein körperliche Prinzip des geistigen Lebens; das seelische Prinzip des geistigen Lebens, die geistige Seele ist ϑυμός, dessen Träger ebenfalls die φρένες sind; ἐς φρένα ϑυμὸς ἀγέρϑη, der Geist, Mut sammelte sich wieder in der Seele; (2) die Seele, der Geist, Sinn, das Gemüt, übh. das Empfindungs-, Denk- u. Willensvermögen, oder wie auch wir es sinnlich bezeichnen, das Herz, der Sitz oder das Organ von μένος, νοῠς, μῆτις, βο υλή. Von allen Gemütsaffektionen: Freude und Trauer; ὁ δὲ φρένα τέρπετ' ἀκούων, er ergötzte sein Herz, er freute sich in seinem Herzen; von der Furcht, vom Zorn, von der Liebe u. noch sinnlicher, vom Hunger. Vom Wissen; dah. φρένας ἠλέ, Törichter du am Geist. Öfter im Ggstz gegen die körperliche Schönheit. Von der Entschließung, vom Willen; τῷ γὰρ ἐπὶ φρεσὶ ϑῆκε ϑεά, gab ihm den Gedanken, Entschluß ein; μετὰ φρεσὶ βάλλεσϑαί τι, etwas überlegen, an etwas denken; ἐν φρεσὶ ϑέσϑαι τι, etwas überlegen, sich zu Herzen nehmen; σὺ σῇσιν ἔχε φρεσίν, behalte es im Herzen. Von der Gesinnung;. geradezu wird ein menschliches Gefühl abgesprochen; αἰδόμενος σῇσι φρεσί, dich scheuend in deinem Herzen; ὅ τι φρεσὶ σῇσι μενοινᾷς, was du in deinem Herzen dir vornimmst. Es geht beim Verbrennen des Toten mit der Vernichtung der φρένες auch der Geist unter, so daß es von den Schatten der Unterwelt heißt ψυχὴ καὶ εἴδωλον· ἀτὰρ φρένες οὐκ ἔνι πάμπαν; wenn aber die anderen Schatten Blut trinken, erhalten auch sie das Bewußtsein wieder. Auch den Tieren werden φρένες zugeschrieben, wenn ihnen Eigenschaften beigelegt werden, die den Tätigkeiten des menschlichen Geistes analog sind; so νεβροί, οὐδ' ἄρα τίς σφι μετὰ φρεσὶ γίγνεται ἀλκή, sie haben keinen Mut im Herzen; vom Löwen; φρενὶ ὀρϑᾷ, ἐλευϑέρᾳ, mit richtigem, freiem Sinne; φρενῶν ταραχαί, von den Leidenschaften, namentlich dem Zorn; λέξω τὸν ἐκ φρενὸς λόγον, das aus dem Herzen kommende Wort; σιγᾶν κελεύω, μηδ' ἀφεστάναι φρενῶν, und nicht unaufmerksam zu sein; ποῖ φρενῶν ἔλϑω; was soll ich denken?; ἐπήβολος φρενῶν, des Verstandes mächtig; ἐν φρενὶ λαβόντες τὸν λόγον, zu Herzen nehmend; συμφορὰ τῶν φρενῶν, Wahnsinn -
16 sag
1. intransitive verb,- gg-1) (have downward bulge) durchhängen2) (sink) sich senken; absacken (ugs.); [Gebäude:] [in sich (Akk.)] zusammensacken (ugs.); [Schultern:] herabhängen; [Brüste:] hängen; (fig.): (decline) [Mut, Stimmung:] sinken2. noun1) (amount that rope etc. sags) Durchhang, der2) (sinking)there was a sag in the seat — der Sitz war durchgesessen
* * *[sæɡ]past tense, past participle - sagged; verb(to bend, hang down, especially in the middle: There were so many books on the shelf that it sagged.) durchhängen* * *[sæg]I. vi<- gg->his shoulders \sagged and he walked with a stoop er ging gebeugt mit herabhängenden SchulternI noticed that my breasts began to \sag when I turned 40 mit 40 bemerkte ich, dass ich einen Hängebusen bekamher spirits \sagged ihre Stimmung wurde gedrücktmy interest began to \sag mein Interesse ließ nachthe value of the dollar is likely to \sag der Dollarkurs wird sich wahrscheinlich abschwächenthe pound \sagged das Pfund gab nachwhat is causing the \sag in the roof? wie kommt es, dass das Dach durchhängt?I think there'll be a \sag in market prices ich glaube, die Börsenkurse werden sich abschwächenas a result of the revelations there has been an immediate \sag in public support infolge der Enthüllungen ließ die Unterstützung durch die Öffentlichkeit sofort nach* * *[sg]1. nthere's a bit of a sag in the bed/ceiling — das Bett/die Decke hängt etwas durch
2. viabsacken; (in the middle) durchhängen; (shoulders) herabhängen; (breasts) schlaff herunterhängen; (production, rate) zurückgehen; (price, spirit) sinken; (conversation) abflauen* * *sag [sæɡ]A v/i1. sich ( besonders in der Mitte) senken, durch-, absacken, besonders TECH durchhängen (Brücke, Leitung, Seil etc)2. abfallen, (herab)hängen3. sinken, fallen, absacken, nachlassen (alle auch fig), WIRTSCH nachgeben (Markt, Preise etc):sagging spirits pl sinkender Mut;the novel sags towards the end der Roman fällt gegen Ende sehr ab4. zusammensacken:his face sagged sein Gesicht verfiel6. ver-, zerlaufen (Lack, Farbe etc)B s1. Durch-, Absacken n2. Senkung f3. TECH Durchhang m4. WIRTSCH vorübergehende Preisabschwächung5. Sinken n, Nachlassen n (beide auch fig)* * *1. intransitive verb,- gg-1) (have downward bulge) durchhängen2) (sink) sich senken; absacken (ugs.); [Gebäude:] [in sich (Akk.)] zusammensacken (ugs.); [Schultern:] herabhängen; [Brüste:] hängen; (fig.): (decline) [Mut, Stimmung:] sinken2. noun1) (amount that rope etc. sags) Durchhang, der2) (sinking)* * *n.Senkung -en f. v.absinken (Kurve) v.sacken v. -
17 θρᾶνος
θρᾶνος, ὁ (verwandt mit ϑρόνος, ϑρῆνυς), Sitz, Bank, Schemel, VLL. δίφρος; Ar. Plut. 545, wo ϑράνους f. L. für ϑράνου, wird es vom Schol. ὑποπόδιον erkl. – a) Gerberbank, Poll. 1, 87, vgl. ϑρανεύω. – b) die Ruderbank, bes. die oberste der Reihen Ruderbänke auf den Trieren, der Sitz der ϑρανῖται. – c) der Nachtstuhl, Abtritt, Hippocr.
-
18 θρᾶνος
-
19 θῶκος
θῶκος, ὁ, = ϑᾶκος, der Sitz; Hom.; Pind. P. 11, 6; Sitzung, Sitz im Rath u. in der Volksversammlung; Od. 2, 26. 15, 468; ϑῶκόνδε, zur Sitzung, Od. 5, 3; ϑῶκοι ἀμπαυστήριοι Her. 1, 181. – Der Sessel, Her. 9, 84. – Auch Tragg., ἵνα μαντεῖα ϑῶκός τ' ἔστι Θεσπρωτοῦ Διός Aesch. Prom. 833. – Ep. auch gedehnt ϑόωκος, Od. 2, 26. 12, 318.
-
20 резиденция правительства
Универсальный русско-немецкий словарь > резиденция правительства
См. также в других словарях:
Sitz, der — Der Sitz, des es, plur. die e, von dem Zeitworte sitzen. 1. Die Handlung des Sitzens, der Zustand, da man sitzet, wo es doch nur in einigen figürlichen Bedeutungen gebraucht wird; ohne Plural. Sitz und Stimme in einem Collegio haben. Doch sagt… … Grammatisch-kritisches Wörterbuch der Hochdeutschen Mundart
Sitz im Leben — ist ein Fachterminus der Formgeschichte und bezeichnet die mutmaßliche ursprüngliche Entstehungssituation bzw. Funktion eines Textes. Diese lassen sich bis heute aus dem Text erschließen. Der Sitz im Leben muss bei der Interpretation des Textes… … Deutsch Wikipedia
Sitz — der Sitz, e (Grundstufe) Vorrichtung zum Sitzen, Sitzplatz Beispiele: Ich habe mit ihm die Sitze getauscht. Sie haben ein Auto mit fünf Sitzen gekauft. der Sitz, e (Aufbaustufe) Ort, an dem eine Institution ihre Verwaltung hat Beispiele: Das… … Extremes Deutsch
Der Meister des Jüngsten Tages — ist ein Roman von Leo Perutz aus dem Jahr 1923. Inhaltsverzeichnis 1 Allgemeines 2 Inhalt 3 Mehrdeutigkeit durch Rahmentechnik: Kunst als Verdrängungsprodukt? … Deutsch Wikipedia
Der Freund (2004-2006) — Der Freund war eine Literaturzeitschrift der Axel Springer AG. Herausgeber war Christian Kracht, Chefredakteur Eckhart Nickel. Der Sitz der Redaktion befand sich in Kathmandu, Nepal. Der Freund erschien alle drei Monate; insgesamt gab es acht… … Deutsch Wikipedia
Der Freund (2004–2006) — Der Freund war eine Literaturzeitschrift der Axel Springer AG. Herausgeber war Christian Kracht, Chefredakteur Eckhart Nickel. Der Sitz der Redaktion befand sich in Kathmandu, Nepal. Der Freund erschien alle drei Monate; insgesamt gab es acht… … Deutsch Wikipedia
Der Rote Reiter — ist eine deutsche Künstlergruppe, die im Jahr 1945 in München gegründet wurde. Inhaltsverzeichnis 1 Entstehung und Geschichte 2 Literatur 3 Weblinks 4 Einzelnachweise … Deutsch Wikipedia
Sitz — der Sitz, e Ich suche für meinen Sohn einen Kindersitz fürs Auto … Deutsch-Test für Zuwanderer
Sitz des Reiters — Aufrecht sitzender Reiter Der Sitz des Reiters ist die Haltung des Reiterkörpers und dessen Bewegung mit dem Pferd. Der als korrekt angesehene Sitz des Reiters hängt vom jeweils gerittenen Reitsystem und der ausgeübten Tätigkeit ab. Er ist das… … Deutsch Wikipedia
Der Stoinerne Ma — Wappen Deutschlandkarte … Deutsch Wikipedia
Sitz — Schemel; Hocker; Stuhl; Sessel; Standort; Aufstellungsort; Aufenthalt; Wohnsitz; Wohnort; Aufenthaltsort; Residenz; Domizil; … Universal-Lexikon